Define arama cezası, yasal düzenlemelere aykırı şekilde yapılan define arama faaliyetlerinden kaynaklanan hukuki ve idari yaptırımları ifade eder. Türkiye’de define arama işlemleri, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılmalıdır. Bu kurallara uyulmaması durumunda ciddi cezai yaptırımlar söz konusu olabilir.
Yasal Dayanak ve Gereklilikler
Define arama işlemleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı‘nın kontrolü altında gerçekleştirilmelidir. Yönetmeliğe göre define arama izinleri için başvuru süreci şu şekilde işler:
Arama yapılacak yerin bağlı olduğu mülki amire dilekçe ile başvuru yapılır.
Arama yapılacak yerin detayları (il, ilçe, mahalle, kroki) ve gerekli belgeler sunulur.
İlgili müze müdürlüğü başvuruyu değerlendirir ve izin süreçlerini yönetir.
Yasaya göre, 2863 sayılı Kanun kapsamında korunan alanlarda, mezarlıklarda veya sit alanlarında define aramak kesinlikle yasaktır.
Define Arama İzinleri ve Sınırlamalar
Ruhsat Gerekliliği: Ruhsat alınmadan yapılan aramalar yasadışıdır.
Alan Sınırı: Define arama işlemi en fazla 50 metrekarelik bir alanı ve 10 metre derinliği kapsar.
Gözetim: Arama, müze görevlileri ve kolluk kuvvetlerinin gözetiminde yapılır.
Cezai Yaptırımlar
Define arama faaliyetlerini yasaya uygun şekilde gerçekleştirmeyenler için öngörülen cezalar şunlardır:
İzinsiz Arama Cezası: Ruhsatsız define arama yapanlara idari para cezası uygulanır. Ayrıca cezai süreç başlatılabilir.
Kültür ve Tabiat Varlıklarının Zarar Görmesi: Bu tür varlıklara zarar veren kişiler, ağır para ve hapis cezaları ile karşılaşabilir.
Yasadışı Buluntuların Elden Çıkarılması: Bulunan definelerin usulsüz bir şekilde satışı veya saklanması durumunda adli süreç devreye girer.
Sonuç
Define arama, doğrudan yasal düzenlemeler çerçevesinde ve devletin izniyle yapılması gereken bir faaliyettir. Yasal kurallara uyulmadığında, hem mali hem de cezai yaptırımlarla karşılaşma riski yüksektir. Dolayısıyla, define arama işlemi öncesinde gerekli izinlerin alınması ve belirtilen kurallara uyulması son derece önemlidir. Aksi takdirde, hem çevreye hem de kültürel mirasa zarar verilmiş olur ve bunun sonucu olarak ağır cezalarla karşılaşılır.
